Museum of the Year 2019 : 5 ผู้ท้าชิงพิพิธภัณฑ์ที่ดีที่สุดในโลก

©ulture

ในโลกนี้มี ‘พิพิธภัณฑ์’ มากกว่า 55,000 แห่ง กระจายตัวอยู่ใน 202 ประเทศ

แสดงงานศิลปะ บอกเล่าประวัติศาสตร์ เก็บรักษาวัตถุโบราณคดี หรือโชว์ดีไซน์ยุคโมเดิร์น

ทุกปีมีพิพิธภัณฑ์หรือนิทรรศการได้รับรางวัล ‘Art Fund Museum of the Year’ โดย ‘Art Fund’ องค์กรการกุศลที่สนับสนุนงานด้านศิลปะ มอบให้พิพิธภัณฑ์ในประเทศอังกฤษที่มีความโดดเด่นมากที่สุด

พิพิธภัณฑ์ที่ได้รับตำแหน่ง ‘Museum of the Year’ นอกจากจะได้รับรางวัลที่เปรียบเสมือนออสการ์ของคนทำงานสายมิวเซียมและเงินรางวัลจำนวน 100,000 ปอนด์ หรือประมาณ 4,100,000 บาท ยังได้รับความภาคภูมิใจในการทำงาน เพราะเวทีนี้ถือเป็นการประกวดด้านศิลปะที่ใหญ่ที่สุดของอังกฤษ

โดยมีผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะ วัฒนธรรม และนักข่าว เป็นคณะกรรมการร่วมตัดสิน โดยมีใช้เกณฑ์การคัดเลือกสำคัญคือ ‘ความคิดสร้างสรรค์’ และ ‘การพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ’ ให้งานด้านมิวเซียม

ปีที่ผ่านมามีพิพิธภัณฑ์หลายแห่งได้รับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ อาทิเช่น Tate St Ives (2018), Victoria and Albert Museum (2016), Yorkshire Sculpture Park (2014)

เดือนกรกฎาคม ปี 2019 นี้ ผู้ชนะเลิศจะได้รับรางวัล ณ Science Museum ที่เมืองลอนดอน ประเทศอังกฤษ

และมีพิพิธภัณฑ์ 5 แห่งจากทั่วโลก เข้ารอบชิงชนะเลิศ ซึ่งมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่แตกต่างกัน

แต่มีเป้าหมายเดียวกันคือ เป็นแหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียนให้ผู้คนแบบไม่หวังผลตอบแทน

HMS Caroline

โปรเจกต์รีโนเวทเรือรบสมัยสงครามโลกครั้งที่ 1 ของพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเรือพระราชพิธีของประเทศอังกฤษ (National Museum of the Royal Navy) ให้กลายเป็นพิพิธภัณฑ์จัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของกองทัพเรือ สงครามทางทะเล รวมทั้งเรื่องราวของทหารเรือชาวอังกฤษและไอริชในช่วงทำยุทธนาวี ‘Battle of Jutland’ ระหว่างเยอรมันและอังกฤษ ในช่วงปี 1916

มิวเซียมแห่งนี้โดดเด่นด้วยตัวเรือ HMS Caroline ที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์และความคลาสสิก ลอยอยู่ท่ามกลางบรรยากาศริมทะเลในเบลฟัสต์ เมืองหลวงของไอร์แลนด์เหนือ ในขณะเดียวกัน นิทรรศการบนเรือสุดทันสมัยด้วยเทคโนโลยีที่สร้างอินเตอร์แอคทีฟกับผู้ชม โดยแบ่งเป็นหลายโซน อาทิเช่น ‘Jutland Experience’ ฉายหนังสั้นเล่าเรื่องของสงคราม Battle of Jutland บนจอขนาดยักษ์ หรือ ‘Hands-On Learning Experiences’ นิทรรศการนี้ถือเป็นโปรเจกต์ที่น่าจับตามองและเป็นหนึ่งในตัวเก็งสำคัญของงานประกวดรางวัล Art Fund Museum of the Year เพราะใช้เงินลงทุนสูงถึง 20 ล้านปอนด์

Nottingham Contemporary

Nottingham Contemporary หรือ ศูนย์ศิลปะร่วมสมัยที่ใหญ่ที่สุดในอังกฤษแห่งนี้ตั้งอยู่ในเมืองนอตทิงแฮม เปิดโชว์นิทรรศการ อีเวนต์ และกิจกรรมงานอาร์ตจากทั่วโลกมายาวนานกว่า 10 ปี และเคยจัดแสดงงานของศิลปินระดับโลกหลายคน เช่น เดวิด ฮอคนีย์ (David Hockney), สตีฟ แม็กควีน (Steve McQueen)

Nottingham Contemporary ได้รับเลือกให้เป็น 1 ใน 5 ผู้เข้าชิงตำแหน่งพิพิธภัณฑ์ที่ดีที่สุดในโลก ด้วยเหตุผลว่า เป็นสถานที่ที่สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้คน ผ่านนิทรรศการงานศิลปะมาแล้วมากกว่า 50 งาน ร่วมทั้งเปิดให้ประชาชนทั่วไปได้ร่วมกิจกรรมงานอาร์ต เสวนาทางสังคมศาสตร์และวัฒนธรรมแบบไม่คิดค่าใช้จ่าย โดยเน้นนวัตกรรมในการจัดแสดงเพื่อดึงดูดและสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้ชมให้มากที่สุด

Pitt Rivers Museum

พิพิธภัณฑ์ทางมานุษยวิทยาที่เก็บรักษาสมบัติโบราณของมนุษย์มากกว่า 600,000 ชิ้นจากทั่วทุกมุมโลก โดยส่วนหนึ่งได้รับบริจาคจากนายพล Pitt Rivers นักโบราณคดีและนักชาติพันธุ์วิทยา ผู้รับราชการทหารในช่วงปี 1845–1882

โบราณวัตถุที่แสดงใน Pitt Rivers Museum แบ่งออกเป็นส่วน มีทั้งเครื่องดนตรี อาวุธ เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ เครื่องมือโบราณต่างๆ ซึ่งทุกชิ้นล้วนเต็มไปด้วยเรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจ จุดเด่นของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้คือ การจัดโชว์ตามประเภทสิ่งของ โดยไม่เน้นช่วงเวลาหรือภูมิศาสตร์ ซึ่งทางพิพิธภัณฑ์เรียกการจัดแสดงรูปแบบนี้ว่า ‘democracy of things’ หรือ ความเป็นประชาธิปไตยของวัตถุ พร้อมเน้นการสะท้อนการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมและความหลากหลายของมนุษย์ และหนึ่งในความเจ๋งของ Pitt Rivers Museum คือ มีฟีเจอร์ Virtual Tour ให้ชมทุกซอกมุมของพิพิธภัณฑ์ได้จากทั่วโลกผ่านเว็บไซต์ http://bit.ly/2W85WJ8 ส่วนสถานที่จริงสามารถเข้าชมได้ที่ Oxford University Museum of Natural History

St Fagans National Museum of History

พิพิธภัณฑ์ที่เปิดให้ผู้ชมได้สำรวจเรื่องราวและประวัติศาสตร์ของเมืองเวลส์ (Wales) ซึ่งเป็น 1 ใน 4 แคว้นของสหราชอาณาจักร ผ่านโบราณวัตถุ ของสะสมและอาคารบ้านเรือนดั้งเดิมจากช่วงราวศตวรรษที่ 16 ซึ่งถูกจัดแสดงอยู่ในสวนอันสวยงามที่มีอาณาบริเวณกว้างมากกว่า 400,000 ตารางเมตร

St Fagans National Museum of History ที่ตั้งอยู่ในเมืองเวลส์แห่งนี้ ได้รับการยกย่องให้เป็นมากกว่าพิพิธภัณฑ์ธรรมดาทั่วไป เพราะมีการจัดแสดงตัวอย่างจริงจากคนในพื้นที่ให้ผู้ชมได้สัมผัสทุกอย่างแบบใกล้ชิด เช่น การประกอบอาชีพการเกษตร ช่างฝีมือ ช่างเชื่อมเหล็ก คนอบขนมปัง และพร้อมให้ทุกคนได้พูดคุยหรือซักถามเกี่ยวกับทักษะต่างๆ ที่เห็นหรือสงสัยได้อย่างใกล้ชิด รวมทั้งทดลองลงมือทำด้วยตัวเอง ถือเป็นการคิดค้นอินเตอร์แอคทีฟที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์โดยไม่ต้องพึ่งพาเทคโนโลยีใดๆ

V&A Dundee

ดีไซน์มิวเซียมแห่งแรกของสก็อตแลนด์ที่โดดเด่นทั้งสถาปัตยกรรม ซึ่งออกแบบโดย Kengo Kuma สถาปนิกชื่อดัง และนิทรรศการแสดงงานดีไซน์ที่คัดเลือกมาจากพิพิธภัณฑ์และคอลเลกชันส่วนตัวของคนดังทั่วโลก อาทิเช่น ผลงานของ Charles Rennie Mackintosh สถาปนิกชาวสก๊อตแลนด์ที่มีหัวก้าวหน้าและทันสมัยที่สุดแห่งยุคช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และต้นศตวรรษที่ 20 รวมทั้งไฮไลต์อย่างงานแสดงหนังสือที่เขียนด้วยลายมือในยุคศตวรรษที่ 15

V&A Dundee ตั้งใจพัฒนาตัวเองพื้นที่การเรียนรู้อย่างแท้จริง นอกจากตัวพิพิธภัณฑ์ที่ตั้งอยู่ในสก็อตแลนด์ ยังมีโปรเจกต์ ‘Design in Motion’ ที่เป็นมิวเซียมติดล้อแห่งแรกของ V&A Dundee ซึ่งเคลื่อนที่ไปยังปลายทางมากกว่า 80 จุดทั่วประเทศ โดยพานิทรรศการศิลปะ นวัตกรรม และเทคโนโลยีเพื่อกระตุ้นและสร้างแรงบันดาลใจในการเรียนรู้ให้ผู้คนในทุกพื้นที่