มีเพื่อนเป็นโรคซึมเศร้า ให้เค้าเลี้ยงหมาจะช่วยได้มั้ยคะหมอ?
การใช้สัตว์เลี้ยงเพื่อบำบัดโรคซึมเศร้า หรือโรคทางจิตเวชบางชนิด เริ่มเป็นที่พูดถึงกันมากขึ้น
ถามว่าสัตว์เลี้ยงช่วยได้มั้ย
ช่วยได้ค่ะ แต่อาจจะไม่ถึงขั้นรักษาได้
น้องหมา น้องแมว ช่วยบำบัดอาการซึมเศร้าได้อย่างไร
อธิบายแบบเข้าใจง่ายๆ คนที่เป็นโรคซึมเศร้า มักจะรู้สึกว่าตัวเองไร้ค่า โดดเดี่ยว จนทำให้ไม่อยากมีชีวิตอยู่ บ่อยครั้งนำมาซึ่งการฆ่าตัวตาย
การเลี้ยงสัตว์ โดยเฉพาะหมาแมว ในความเห็นของหมอช่วยได้ 2 เรื่องหลักๆ คือ
1. ช่วยเยียวยาจิตใจ เพราะสัตว์เลี้ยงจะเข้ามาสร้างความรัก ความผูกพัน ทำให้ผู้เลี้ยงรู้สึกมีคุณค่า ไม่โดดเดี่ยว และทำให้เค้าอยากจะมีชีวิตอยู่ เพื่อที่จะดูแลหมาหรือแมวของเค้า
2.ช่วยให้มีกิจกรรม การจมจ่อมอยู่กับตัวเอง คือแรงกระตุ้นด้านลบของคนที่เป็นโรคซึมเศร้า การเลี้ยงสัตว์จะทำให้เค้ามีกิจกรรมบางอย่างโดยไม่จดจ่ออยู่กับตัวเองมากเกินไป เช่น พาหมาไปเดินเล่น คนก็ได้ออกกำลังกายด้วย หรือการเล่นกับหมาแมว จิตใจก็พลอยสดใสไปด้วย โดยไม่จมอยู่กับความเศร้าหรือสิ้นหวัง
ช่วยบรรเทาได้ แต่จะให้รักษาต้องเป็นสุนัขบำบัด หรือ Therapy Dog
ในต่างประเทศ อย่างสหรัฐอเมริกาหรืออังกฤษ มีการใช้สัตว์เลี้ยงเพื่อบำบัดโรคซึมเศร้ามานานแล้ว
และถือเป็นการบำบัดที่ประสบความสำเร็จมาก
แต่สุนัขที่ช่วยบำบัดจิตใจของผู้ป่วยได้นั้น ต้องได้รับการฝึกมาโดยเฉพาะ จนสามารถสังเกตความเปลี่ยนแปลง และรู้วิธีสนองตอบกับคนที่มีอาการผิดปกติ เช่น วิตกกังวล ความกลัว ความเครียด
สุนัขที่เป็น Therapy Dog จะได้รับการฝึกให้มีความอ่อนโยน เป็นมิตร และตอบสนองในทางบวก
น้องหมาพวกนี้จะเข้าชาร์จตัวคนทันทีที่เค้าจับสัญญาณผิดปกติทางอารมณ์ได้ โดยจะเข้ามาอ้อนให้กอดและสัมผัสตัว
ต่อให้อารมณ์ขุ่นมัวแค่ไหน เจอลูกอ้อนนี้เข้าไป เป็นต้องใจละลายทุกคนค่ะ
แต่ในไทยยังไม่มีการสอนสัตว์เลี้ยงอย่างเป็นเรื่องเป็นราวแบบนี้ ทำให้การบำบัดด้วยสัตว์เลี้ยงยังไม่เป็นที่แพร่หลาย
แล้วหมาแมวที่ไม่ผ่านการฝึก จะช่วยได้มั้ยหมอ?
ในความเห็นของหมอ เชื่อว่าช่วยได้ค่ะ
เพราะจริงๆ ก็เคยมีงานวิจัยออกมา เปรียบเทียบอัตราการอยากฆ่าตัวตายของคนที่อยู่คนเดียว กับคนที่เลี้ยงสุนัขหรือแมว
ผลปรากฏว่าคนที่เลี้ยงสัตว์มีภาวะเสี่ยงกับโรคซึมเศร้าได้น้อยกว่า เนื่องจากเค้าจดจ่ออยู่กับสิ่งอื่น ซึ่งก็คือสัตว์เลี้ยง โดยไม่ได้จดจ่ออยู่กับความทุกข์หรือความเหงาของตัวเองมากเกินไป
ฉะนั้น ถึงแม้หมาแมวที่เราเลี้ยงอาจไม่ได้ถูกฝึกมาเพื่อเป็นนักบำบัด แต่ด้วยธรรมชาติของเค้าก็ช่วยบำบัดจิตใจเราได้ระดับหนึ่ง ซึ่งอาจจะไม่ถึงขั้นการรักษา แต่ก็พอจะช่วยให้เราปล่อยวางจากความซึมเศร้าได้มากขึ้น
มีหมาแมวอยู่เป็นเพื่อนสักตัว อาจเวิร์คกว่าการมีใครสักคน
อย่าเข้าใจผิดว่าหมอเป็นพวกแอนตี้สังคมหรือการมีคู่นะคะ
แต่ประเด็นที่อยากจะบอกคือ คนที่เป็นโรคซึมเศร้า บางครั้งเขาไม่ได้ต้องการคำแนะนำ แต่ต้องการแค่คนที่รับฟังอย่างเข้าใจ
บางครั้งเราอยากปลอบโยนคนที่เรารัก หรือแนะนำอะไรดีๆ โดยลืมไปว่าความหวังดีนั้น อาจไปจี้จุดในใจบางอย่าง จนกลายเป็นสิ่งร้าย
แต่หมาแมวคือเพื่อนผู้ซื่อสัตย์ที่พูดไม่ได้ ไม่มีโอกาสเผลอพูดอะไรที่แทงใจคนซึมเศร้าได้แน่นอน
ไม่ว่าจะระบายอะไรให้เค้าฟัง ดุด่า หรือว่าตีเค้ายังไง สิ่งที่เค้าให้กับเราก็มีแค่ความรัก อย่างไม่มีเงื่อนไข
เคยได้ยินไหมคะ ที่เขาบอกว่า เราอาจจะเป็นโลกทั้งใบให้ใครได้หลายคน แต่สำหรับสุนัข เจ้าของคือโลกทั้งใบของเค้าเพียงคนเดียว ฉะนั้นโลกของสุนัขที่เค้ามอบให้กับเจ้าของมันจึงใหญ่มาก อย่างที่เรานึกไม่ถึง
และหมอเชื่อว่าความรักที่บริสุทธิ์นี้ มนุษย์อย่างเราสัมผัสได้แน่นอน
ใครที่เริ่มมีภาวะซึมเศร้า หรือมีคนรู้จักที่กำลังเป็น ลองใช้สัตว์เลี้ยงบำบัดดูนะคะ น่าจะช่วยได้บ้างไม่มากก็น้อย
ถือว่าเป็นอีกหนึ่งวิธีที่หมอแนะนำ แต่อย่างไรก็ต้องทำควบคู่ไปกับการกินยาและปรึกษาจิตแพทย์อย่างใกล้ชิดนะคะ
