ศิลปินญี่ปุ่นในยุคเอโดะคงไม่คาดคิดว่าผลงานที่ตนสร้างขึ้น จะกลายเป็น ‘ของฟรี’ ที่คนทั่วโลกเข้าถึงได้
Library of Congress หรือหอสมุดรัฐสภาสหรัฐฯ เปิดให้ผู้คนเข้าถึงฐานข้อมูลภาพพิมพ์แกะไม้หรือ “อุกิโยะ” (ukiyo) และภาพวาดของศิลปินญี่ปุ่นตั้งแต่ยุคเอโดะจนถึงต้นยุคไทโช (pre-1915)
ภาพศิลปะราว 2,661 ภาพในฐานข้อมูล มีทั้งภาพของศิลปินญี่ปุ่นที่คนทั่วไปอาจไม่รู้จัก จนถึงระดับปรมาจารย์แห่งยุค เช่น คะสึชิกะ โฮะกุไซ, อันโด ฮิโระชิเงะ, อิโซดะ โคริวไซ
![Kanagawa oki nami ura, Katsushika, Hokusai, 1760-1849.](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/003-1.jpg)
ภาพทั้งหมดเปิดให้ดาวน์โหลดได้ ตั้งแต่ไฟล์ .jpeg ขนาดเล็กและกลาง จนถึงไฟล์ .tiff ขนาดใหญ่ราว 40 MB ขึ้นไป
ด้วยขนาดไฟล์ระดับนี้ คนที่ชื่นชอบศิลปะญี่ปุ่น สามารถปริ้นภาพอุกิโยะไซส์โปสเตอร์ แล้วใส่กรอบติดผนังห้องได้
![Pink flower blossoms on low stalk and two on a tall stalk, Katsushika, Hokusai, 1760-1849.](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/001-1.jpg)
นอกจากความสวยงาม ภาพอุกิโยะยังมีมิติด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เพราะภาพเหล่านั้นเป็นเสมือนบันทึกชีวิตและความเป็นอยู่ของผู้คน
เนื้อหาของภาพอุกิโยะส่วนใหญ่เป็นไปในเชิงบันเทิงเริงรมย์ เช่น การขับร้อง เกอิชา ทิวทัศน์ ละครคะบุกิ หรือกระทั่งกิจกรรมทางเพศ ที่เป็นเช่นนั้น ไม่ใช่เพราะผู้คนในยุคนั้นมีแต่ความสุข แต่เป็นเพราะพวกเขาพยายามหันหลังให้กับความทุกข์
![Teahouse at Koishikawa the morning after a snowfall, Katsushika, Hokusai, 1760-1849.](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/002-1.jpg)
![ภาพพิมพ์ญี่ปุ่น](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/006.jpg)
คำว่า อุกิโยะ (ukiyo) ความหมายเดิมได้รับอิทธิพลจากศาสนาพุทธ เขียนเป็นตัวหนังสือญี่ปุ่นว่า 憂世 หมายถึง โลกนี้มีแต่ความทุกข์ หลังจากนั้นรับความหมายของคำว่า 浮生 จากภาษาจีน หมายถึง ชีวิตนี้ไม่เที่ยง
รวมกันเป็นคำใหม่เขียนว่า 浮世 ซึ่งหมายถึง “โลกนี้ไม่เที่ยง”
ในเมื่อโลกนี้คือทุกข์และไม่เที่ยง ผู้คนจึงเกิดความคิดว่าควรปล่อยตัวปล่อยใจไปกับสิ่งที่ให้ความบันเทิง คำว่าอุกิโยะก็พบสัจธรรมแห่งชีวิตเช่นกัน เมื่อความหมายแปรผันไปตามความคิดของผู้คน
จากความหมายแห่งความทุกข์ กลับกลายเป็นความสุขอันเริงรมย์
![ภาพพิมพ์ญี่ปุ่น](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/005-1.jpg)
ดังเช่น อะซะอิ เรียวอิ (Asai Ryoi) นักประพันธ์ในยุคนั้น บรรยายไว้ในนิยายชื่อ Ukiyo monogatari (浮世物語 หรือ “ตำนานของ อุกิโยะ”) ที่เขียนในปี 1661 ว่า
…ใช้ชีวิตอย่างไม่คิดหน้าคิดหลัง, ดื่มด่ำกับความงามของดวงจันทร์ หิมะ ดอกซะกุระ ใบเมเปิล, ร้องเพลง, ดื่มเหล้าสาเก, ไม่วิตกกับความขัดสนที่จะตามมา ปล่อยตัวปล่อยใจ ไม่มีความกังวล… เฉกเช่น น้ำเต้าที่ล่องลอยไปกับสายน้ำ… นี่คือสิ่งที่เรียกว่า “อุกิโยะ”
![ภาพพิมพ์ญี่ปุ่น](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/007.jpg)
การเข้าไปดูภาพอุกิโยะในฐานข้อมูล Library of Congress ในมุมหนึ่งจึงให้ความรู้สึกเหมือนการกลับไปมองภาพความสุขความทรงจำ ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงเวลาอันแสนสั้น
และก่อนที่ทุกสิ่งจะเลือนลับ ศิลปินญี่ปุ่นในอดีตได้เก็บความเปราะบางของชั่วขณะนั้นในภาพวาดที่มีความหมายเดิมว่า “โลกนี้ไม่เที่ยง”
![ภาพพิมพ์ญี่ปุ่น](https://becommon.co/wp-content/uploads/2018/10/004-1.jpg)
เข้าชมและดาวน์โหลดภาพอุกิโยะได้ที่ https://www.loc.gov/collections/japanese-fine-prints-pre-1915/
อ้างอิง
- Openculture. Download 2,500 Beautiful Woodblock Prints and Drawings by Japanese Masters (1600-1915). https://bit.ly/2somW2O
- Wikipedia. ภาพอุกิโยะ. https://bit.ly/2E48xiB