สี่ขาสาระ: รวมเรื่องเข้าใจผิดของ “เห็บ” บี้แล้วแพร่พันธุ์ไปตามพื้นจริงหรือ?

หลายคนอาจจะคิดไม่ถึง ว่าหนึ่งในบรรดาความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคภัยไข้เจ็บของสุนัข ที่หมอต้องคอยแก้ไขอยู่เป็นประจำเลยก็คือเรื่อง ‘เห็บ’

ดูเป็นเรื่องพื้นๆ ที่พบเจอกันอยู่บ่อยๆ สำหรับคนที่เลี้ยงสุนัข 

แต่เรื่องที่ดูธรรมดา ไม่น่าจะมีอะไรนี่แหละค่ะ ที่พาปัญหากวนใจมาให้คนเลี้ยงและสัตวแพทย์อยู่บ่อยๆ 

วันนี้หมอเลยรวบรวมเรื่องที่คนมักเข้าใจผิดเกี่ยวกับเห็บ มาเล่าให้ฟัง 

ถ้าจะบี้เห็บ ต้องเป็นตัวผู้ ถ้าบี้ตัวเมียเห็บจะแพร่พันธุ์ได้ 

ประเด็นเรื่องการฆ่าเห็บโดยการบี้ลงที่พื้นนี่เรียกได้ว่าเป็นเรื่องเข้าใจผิดระดับชาติ ในบรรดาคนเลี้ยงสุนัขเลยทีเดียว 

ที่บอกว่า บี้เห็บแล้วไข่ที่หลุดออกมาจากเห็บตัวเมีย จะทำให้ลูกเห็บคลานที่พื้นแล้วสามารถแพร่พันธุ์ต่อได้

ความจริงคือ การที่เห็บจะฟักเป็นตัวได้ ต้องถูกเคลือบด้วยสารคล้ายไข ซึ่งกันน้ำไม่ให้ระเหยออกจากไข่ไว้ชั้นหนึ่งก่อน จากนั้นไข่จะถูกเคลือบไว้ด้วยสารที่มีคุณสมบัติป้องกันการทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศ (Oxidation) ซึ่งเป็นสารที่อยู่ในตัวแม่

นั่นแปลว่าไข่ที่เกิดจากการบี้เห็บนั้น อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมแล้ว จึงไม่มีทางเลย ที่เห็บจะแพร่พันธุ์ต่อได้ 

หมอคิดว่าการที่คนโบราณบอกว่า “ห้ามบี้เห็บ” อาจจะเป็นแค่กุศโลบาย ที่ไม่อยากให้พื้นเปื้อนก็เป็นได้ 

ฉะนั้น ไม่ว่าจะบี้เห็บตัวผู้หรือตัวเมีย ก็ไม่มีผลต่อการแพร่พันธ์ุทั้งนั้นค่ะ

เอาเห็บแช่ในน้ำมันก๊าด หรือ แอลกอฮอล์ จะทำให้เห็บตาย 

หมอเชื่อว่าข้อนี้ต้องมีคนเคยทำมาบ้าง 

คือหยิบเห็บออกมาจากตัวสุนัข แล้วนำไปใส่ในขวดที่มีน้ำมันก๊าด หรือแอลกอฮอล์ เพื่อฆ่าเห็บ 

ซึ่งเห็บก็ตายจริงๆ ด้วย เลยทำให้หลายคนเข้าใจว่านี่คือสิ่งที่กำจัดเห็บได้ 

ในความเห็นของหมอ คิดว่าที่เห็บตาย น่าจะประกอบกัน 2 ส่วนคือความเป็นกรดด่างในน้ำมันก๊าดหรือแอลกอฮอล์ และการขาดออกซิเจนเมื่ออยู่ในขวดที่ปิดฝา 

เพราะถ้าไปดูส่วนประกอบของยากำจัดเห็บ ก็จะไม่พบเลยว่ามีส่วนประกอบของสารดังกล่าว 

ฉะนั้น คงไม่ใช่แค่ตัวน้ำมันก๊าดหรือแอลกอฮอล์ที่ฆ่าเห็บได้ แต่น่าจะต้องประกอบกัน 2 อย่างนั่นเอง  

ยาฆ่าเห็บจากตลาดนัด ถูกและดี กำจัดเห็บได้ชะงัดนัก

ข้อนี้หมอต้องขอเตือนหนักๆ สำหรับคนที่หลงเชื่อว่ายาฆ่าเห็บแบบผงที่ซื้อตามตลาดนัด โดยไม่มีทะเบียนนั้นเป็นของถูกและดี ที่ช่วยกำจัดเห็บหมัดให้สุนัขได้ชะงัด 

เพราะนอกจากจะฆ่าเห็บไม่ได้แล้ว ยังอาจนำอันตรายถึงแก่ชีวิตมาสู่สุนัขได้เลย 

 

ยาเหล่านี้จริงๆ แล้วคือยาฆ่าแมลง ที่ออกฤทธิ์โดยตรงต่อระบบประสาทส่วนกลาง

โดยจะไปช็อตระบบประสาทของสัตว์ให้หยุดทำงานจนเป็นอัมพาต 

ที่น่าเป็นห่วงคือไม่ใช่แค่เห็บที่โดนช็อตประสาท แต่สุนัขของเราก็โดนด้วยเช่นกัน  

หลายคนที่เคยใช้อาจจะเถียงอยู่ในใจว่า สุนัขของเราไม่เห็นเป็นอะไรเลย 

หมออยากบอกว่ายาพวกนี้สามารถตกค้างในร่างกายและสะสมได้ ครั้งแรกอาจยังไม่แสดงอาการ แต่ 2-3 ครั้งมีโอกาสชักได้เลย 

เคยมีเจ้าของนำสุนัขที่โดนยาเกินขนาด มาหาหมอด้วยอาการตัวสั่น ตาลอย ลิ้นห้อย น้ำลายไหล เลยก็มี และร้ายที่สุดคือชักจนเสียชีวิต 

แล้วควรกำจัดเห็บแบบไหน ถึงจะดีที่สุด 

อันดับแรก การบี้หรือจับเห็บใส่ขวด ไม่ผิดนะคะ สามารถทำได้ 

แต่ปัญหาคือ เราจะแน่ใจได้อย่างไร ว่าเห็บถูกนำออกมาจากตัวสุนัขจนหมด 

ฉะนั้นวิธีที่ดีที่สุดคือ การใช้ยากำจัดเห็บ จะเป็นยากิน ยาหยอด หรือยาฉีดก็ได้ แต่ต้องเป็นยาที่มีทะเบียนถูกต้อง 

ยากินที่มีทะเบียน สามารถหาซื้อได้ตาม Pet Shop ทั่วไป ราคาอาจจะสูงกว่ายาตามตลาดนัด 2-3 เท่า แต่เชื่อเถอะค่ะ ว่าดีที่สุดและปลอดภัยสำหรับสุนัข 

ส่วนยาหยอดหลังคอนั้น มีตั้งแต่ชนิดหยอดทุก 1, 2 และ 3 เดือน ได้ผลดีเช่นเดียวกัน

แต่หากไม่แน่ใจว่าควรเลือกแบบไหน หรือใช้อย่างไร ปรึกษาสัตวแพทย์ได้ ยินดีให้บริการค่ะ