แนะนำ 10 หนังสือเด็ก แต่เนื้อหาไม่เด็ก ว่าด้วยเรื่องจริงของชาวผิวสีที่ต่อสู้เพื่อเรียกร้องสิทธิความเท่าเทียม
ไม่น่าเชื่อว่าบรรยากาศการแบ่งแยกสีผิวทางตอนใต้ของสหรัฐอเมริกา ที่เข้มข้นและรุนแรงในทศวรรษที่ 50 จะยังคงคุกรุ่นในดินแดนแห่งเสรีภาพตราบจนคริสต์ศักราชปัจจุบัน
จากเหตุการณ์ที่จอร์จ ฟลอยด์ ผู้ชายผิวสีที่โดนอดีตเจ้าหน้าที่ตำรวจผิวขาวในเมืองมินนีแอโปลิสใช้กำลัง จนทำให้เขาต้องเสียชีวิตในเวลาต่อมา นำไปสู่สถานการณ์การต่อต้านการเหยียดสีผิวในอเมริกา ที่มีการประท้วงอย่างน้อย 25 เมืองใน 16 รัฐ ในช่วงต้นเดือนมิถุนายน 2563 เป็นเหตุการณ์ที่ทำให้ becommon อยากชวนคุณมาอ่านหนังสือเด็กไปด้วยกัน
จะอ่านให้ลูกหลานฟัง แนะนำให้เด็กๆ อ่าน หรือจะหยิบขึ้นมาอ่านเอง ก็ดีทั้งนั้น
เพราะเนื้อหาของหนังสือเด็กทั้ง 10 นี้ ว่าด้วยชีวประวัติและการต่อสู้ของชาวผิวสีที่ผ่านการย่อยเรื่องหนักๆ ให้ละมุนละไม ย่อยง่ายขึ้น ด้วยเทคนิคการเล่าเรื่องที่เข้าใจง่าย ผ่านภาพประกอบสวยงาม สดใส ไม่ต่างจากวิตามินหลากสีที่เหมาะแก่การกินเพื่อบำรุงร่างกาย
หลายคนอาจเกิดคำถามว่า เนื้อหาหนักเกินไปสำหรับเด็กหรือเปล่า
แทนคำตอบ ขอยกผลวิจัยของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดมายืนยัน โดยระบุว่า หากเด็กวัย 3 ขวบ ได้รับประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการเหยียดเชื้อชาติและความลำเอียงในสังคม พวกเขาจะซึมซับว่านี่เป็นเรื่องปกติที่สามารถยอมรับได้ แม้เด็กๆ อาจจะยังไม่เข้าใจความรู้สึกดังกล่าวที่เกิดขึ้นเลยก็ตาม
ยิ่งพอถึงวัย 5 ขวบ เด็กผิวขาวจะยิ่งมีอคติที่รุนแรงมากขึ้นต่อความแตกต่างของสีผิว พวกเขาจะรู้สึกว่าการมีผิวขาวคือสถานะที่เหนือกว่า
เพื่อเป็นการตัดไฟแต่ต้นลม ผู้เชี่ยวชาญจึงแนะนำว่า ควรให้ความรู้หรือปลูกฝังทัศนคติในเรื่องความเท่าเทียม หรือความแตกต่างของสีผิวและเชื้อชาติ ให้เด็กๆ รับรู้เร็วที่สุดและบ่อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
และหนังสือเด็กเป็นเครื่องมือที่ได้ผลดีที่สุดในการริเริ่มให้เกิดการถกเถียงวิพากษ์วิจารณ์ รวมถึงใช้เป็นโมเดลในการต่อต้านและปลดเปลื้องการกดขี่ได้ในระยะยาว
แม้เมืองไทยจะไม่มีปัญหาเรื่องแบ่งแยกสีผิว becommon ก็ยังอยากแนะนำให้คุณลองหาหนังสือสัก 1 ใน 10 เล่มนี้มาอ่าน เพื่อเป็นใบเบิกทางไปสู่ความเข้าใจและยอมรับความแตกต่างให้มากขึ้นในทุกๆ เรื่องไม่จำกัดแค่สีผิวหรือชาติพันธุ์
1
Let It Shine: Stories of Black Women Freedom Fighters
เขียน: Andrea Davis Pinkney ภาพประกอบ: Stephen Alcorn
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 6-9 ปี
รวมวีรกรรมของนักต่อสู้เพื่อสตรีของหญิงผิวสี 10 คน ที่ใช้ความกล้าหาญในการลุกขึ้นมาเปลี่ยนแปลงขนบของสังคมในยุค 50 ที่การแบ่งแยกสีผิวในรัฐต่างๆ ทางตอนใต้ของสหรัฐอเมริกายังเข้มข้นและรุนแรง
ไม่ว่าจะเป็น โรซา พาร์ค ที่ไม่ยอมลุกจากที่นั่งในรถบัสที่กันไว้เฉพาะคนผิวขาว เธอจึงถูกจับ ถูกไล่ออกจากงาน ถูกข่มขู่สารพัด จนนำไปสู่จุดเริ่มต้นของการประท้วงในรัฐแอละบามา
รวมถึงเรื่องราวของ แฮร์เรียต ทับแมน ผู้นำในการต่อสู้ที่ช่วยปลดปล่อยทาสแอฟริกันกว่าร้อยชีวิตให้หลบหนีจากวิถีชีวิตสุดขมขื่นทางตอนใต้ของอเมริกา จนได้รับการขนานนามว่าเป็นโมเสสของชาวผิวสี
2
Schomburg: The Man Who Built a Library
เขียน: Carole Boston Weatherford ภาพประกอบ: Eric Velasquez
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 9-12 ปี
ชีวประวัติของ Arturo Schomburg นักเขียนและนักประวัติศาสตร์ชาวเปอโตริกันอพยพ ที่ย้ายมาใช้ชีวิตในสหรัฐอเมริกาตอนอายุ 17 ปี และเป็นสมาชิกในกลุ่มผู้เรียกร้องอิสรภาพชาวคิวบาและเปอโตริกันมาโดยตลอด
ชอมเบิร์กจึงเป็นหนึ่งในผู้ก่อร่างสร้างวัฒนธรรมของชาวผิวสีกลุ่มแรกๆ ในอเมริกา และสิ่งที่เขาทำมาโดยตลอดคือ เก็บรวบรวมหนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และรากเหง้าของชาวแอฟริกันอพยพ จนสามารถก่อตั้งเป็น Schomburg Center for Research in Black Culture ในห้องสมุดประชาชนนิวยอร์ค (NYPL) ได้ในที่สุด
3
Viola Desmond Won’t Be Budged!
เขียน: Jody Nyasha Warner และ Richard Rudnicki
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 5-9 ปี
เหตุเกิดในโรงภาพยนตร์ Roseland เมือง Nova Scotia ค.ศ. 1946 เมื่อวิโอลา เดสมอนด์ ซื้อตั๋วชมภาพยนตร์ตามปกติ และได้ที่นั่งในโถงชั้นล่างเรียบร้อย แต่เธอกลับถูกขอให้เปลี่ยนที่ โดยระบุว่าตั๋วของเธอนั่งได้เฉพาะที่นั่งริมระเบียงด้านบนเท่านั้น
วิโอลายินดีจ่ายเพิ่ม เพื่อที่จะได้นั่งที่เดิม แต่เธอกลับถูกปฏิเสธ ด้วยเหตุผลว่า “คนอย่างพวกเธอนั่งได้แค่บนชั้นลอยเท่านั้น”
วิโอลายืนกรานไม่เปลี่ยนที่นั่ง ทำให้เธอถูกจำคุก แต่วีรกรรมเด็ดเดี่ยวของ “วิโอลาจะไม่มีทางขยับหนีไปไหน!” ได้กลายเป็นแรงบันดาลใจให้ชุมชนชาวแคนาดาผิวสีลุกขึ้นต่อสู้เพื่อสิทธิของตนในเวลาต่อมา
4
The Legendary Miss Lena Horne
เขียน: Carole Boston Weatherford ภาพประกอบ: Elizabeth Zunon
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 4-8 ปี
ชีวประวัติของ เลน่า ฮอร์น นักแสดงหญิงผิวสีชาวแอฟริกันอเมริกัน ที่พ่วงตำแหน่งนักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิมนุษยชนตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต
เลน่าเกิดในครอบครัวของครูและนักเคลื่อนไหว โดยแม่ของเธอกอดกุมความฝันในการเป็นนักแสดงเอาไว้ในใจ เลน่าจึงเจริญรอยตามผู้เป็นแม่ ด้วยการเริ่มต้นงานแสดงตามรายการเล็กๆ จนความสามารถของเธอเตะตาค่ายใหญ่อย่าง MGM เข้า เธอจึงเป็นนักแสดงผิวสีคนแรกที่ได้เซ็นสัญญากับสตูดิโอใหญ่แห่งฮอลลีวู้ด
แต่บทบาทที่เลน่าถูกเสนอให้เล่นกลับมีแต่บทคนรับใช้ หรือแม่นมผิวสี เธอจึงปฏิเสธบทเหล่านั้นเรื่อยมา
จนในที่สุด เลน่าก็เป็นที่รู้จักและจดจำจากภาพยนตร์เรื่อง Stormy Weather (1943) และเพลงธีมในหนังก็ได้กลายเป็นเพลงประจำตัว ที่ทำให้ผู้คนจดจำเธอมาจนถึงทุกวันนี้
5
Harlem’s Little Blackbird: The Story of Florence Mills
เขียน: Renee Watson ภาพประกอบ: Christian Robinson
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 3-7 ปี
ฟลอเรนซ์ มิลส์ เป็นทั้งนักร้องคาบาเรต์ นักเต้น และศิลปินตลกหญิง ที่สร้างรอยยิ้มให้อเมริกันชนมาตลอดทศวรรษที่ 20 จนได้รับสมญาว่า “ราชินีแห่งความสุข”
แต่ถึงกระนั้น ฟลอเรนซ์ก็ยังตระหนักได้ถึงความไม่เท่าเทียมทางด้านสีผิวและชาติพันธุ์ ที่คนส่วนใหญ่ปฏิบัติต่อเธอ สาวเก่งที่เกิดมาพร้อมเสียงสวรรค์ในครอบครัวที่เคยเป็นทาสมาก่อน
เพลงประจำตัวของเธอที่ชื่อ I’m a Little Blackbird จึงเป็นเหมือนเสียงสะท้อนของชาวผิวสีในยุคนั้นได้ดีที่สุด
6
Voice of Freedom: Fannie Lou Hamer, Spirit of the Civil Rights Movement
เขียน: Carole Boston Weatherford ภาพประกอบ: Ekura Holmes
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 9-12 ปี
คนไทยอาจจะไม่คุ้นชื่อ Fannie Lou Hamer นักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งยุค 50 คนนี้เท่าที่ควร หนังสือเด็กเล่มนี้จึงเป็นทางลัดที่ง่ายที่สุดในการเข้าถึงการเดินทางอันยาวนานของการเรียกร้องเพื่อความเท่าเทียมในสหรัฐอเมริกา
เติบโตจากการเป็นเด็กผิวสีที่เป็นแรงงานเก็บฝ้ายในรัฐมิสซิสซิปปี้ ไม่ต่างจากชาวแอฟริกันอพยพทุกคนในยุคนั้น แล้วอะไรล่ะที่ทำให้แฟนนี่เลือกที่จะแตกต่างและไม่หยุดต่อสู้เพื่อสิทธิที่เท่าเทียมในการเป็นมนุษย์ แม้เธอจะเป็นแค่ผู้หญิงธรรมดาคนหนึ่งก็ตาม
7
Gordon Parks: How the Photographer Captured Black and White America
เรื่อง: Carole Boston Weatherford ภาพประกอบ: Jamey Christoph
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 4-8 ปี
นอกจาก กอร์ดอน ปาร์คส์ จะเป็นช่างภาพผิวสีคนแรกประจำนิตยสาร Life แล้ว เขายังเป็นนักเขียน นักดนตรี และผู้กำกับภาพยนตร์ผิวสีคนแรกแห่งฮอลลีวู้ด ผู้ให้กำเนิดหนังในตระกูล Blaxploitation ในยุค 70 ที่มีเอกลักษณ์ในการชูคนผิวสีเป็นพระเอก
ถ้าจะบอกว่ากล้องถ่ายรูปพาเขาไปสู่จุดสูงสุดในชีวิตก็ไม่ผิดจากความจริงแต่อย่างใด เพราะกอร์ดอนค่อยๆ เขยิบฐานะจากช่างภาพแฟชั่นไปทำงานให้รัฐบาล และการย้ายไปอยู่กรุงวอชิงตันนี่เองที่ทำให้เขาอยู่ในวงล้อมของการกีดกันและแบ่งแยกสีผิวเต็มตัว
กอร์ดอนจึงลงมือทำสิ่งที่ถนัด นั่นคือ การลั่นชัตเตอร์จับภาพประวัติศาสตร์การแบ่งแยกสีผิวในยุคนั้น ที่ยังคงสั่นคลอนหัวใจผู้คนมาจนถึงทุกวันนี้
8
Little Leaders: Bold Women in Black History
เขียน: Vashti Harrison
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 8-11 ปี
รวมเรื่องราวของ 40 สตรีผิวสี ที่เป็นผู้บุกเบิกอาชีพหลากหลายในประวัติศาสตร์อเมริกัน อาทิ Sojourner Truth ผู้นำในการรณรงค์เลิกทาส, Bessie Coleman นักบินหญิงผิวสีคนแรก, Alice Bell นักเคมี, Shirley Chisholm นักการเมือง, Katherine Johnson นักคณิตศาสตร์, Maya Angelou กวี, Julie Dash นักทำภาพยนตร์ ฯลฯ
อย่าว่าแต่เป็นสาวผิวสี อาชีพเหล่านี้ แค่เป็นผู้หญิงก็ยังหาที่ยืนได้ยากในยุคที่การทำงานถูกจำกัดให้เป็นเรื่องของผู้ชาย จึงน่าสนใจเป็นอย่างยิ่งว่า อะไรคือแรงผลักดันที่ทำให้สาวผิวสีเหล่านี้ ฝ่าฟันจนไปถึงฝั่งฝันอย่างสง่างาม
9
Frederick Douglass: The Lion Who Wrote History
เขียน: Walter Dean Myers ภาพประกอบ: Floyd Cooper
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 6-10 ปี
เฟรดเดอริก ดักลาส คงทั้งเหมือนและต่างกับทาสอีกหลายชีวิตทางตอนใต้ของอเมริกา ที่ไม่หยุดแสวงหาความรู้ และขวนขวายเรียนหนังสือด้วยตัวเอง จนกระทั่งการศึกษาได้ยกระดับสถานะของเขาให้สูงขึ้นเรื่อยๆ
ไม่ว่าจะเป็นในฐานะผู้นำการเคลื่อนไหวเรียกร้องให้มีการเลิกทาส นักเขียน นักพูด และนักปฏิวัติสังคม สมกับที่ครั้งหนึ่งเขาเคยลั่นวาจาไว้ว่า
“เมื่อไรที่คุณเรียนรู้ที่จะอ่าน คุณจะเป็นอิสระไปตลอดกาล”
10
Coretta Scott
เขียน: Ntozake Shange ภาพประกอบ: Kadir Nelson
เหมาะสำหรับเด็กอายุ 4-8 ปี
คอเร็ตตารู้จักรสชาติอันขมขื่นของการแบ่งชนชั้น ตั้งแต่ครั้งที่เธอยังเล็ก และต้องเดินเท้าไปบนถนนที่เต็มไปด้วยฝุ่นไกลหลายไมล์กว่าจะถึงโรงเรียน ความปรารถนาในการแสวงหาความเท่าเทียมจึงเริ่มก่อตัวขึ้นในใจเด็กน้อยเรื่อยมา
นั่นทำให้เราเชื่อว่า ต่อให้เธอไม่ได้เป็นภรรยาของมาร์ติน ลูเทอร์ คิง จูเนียร์ นักต่อสู้เพื่อต่อต้านการเหยียดสีผิวในอเมริกา คอเร็ตตา สก็อตต์ ก็ยังคงหาหนทางยืนหยัดต่อสู้เพื่อความยุติธรรมในแบบของเธอเองอย่างแน่นอน
อ้างอิง
- Embracerace.org.31 Children’s Books to Support Conversations on Race, Racism and Resistance.https://bit.ly/304zQCW
