“ลีโอ ฉันดีใจมากๆ ที่ได้ยืนอยู่ที่นี่ และฉันอยากจะบอกคุณว่า ฉันรักคุณมากแค่ไหน ตลอด 13 ปีที่ผ่านมา ฉันรักคุณหมดหัวใจ รักคุณจริงๆ”
เคท วินสเลต (Kate Winslet) กล่าวประโยคนี้กับ ลีโอนาร์โด ดิแคพรีโอ (Leonardo DiCaprio) ด้วยน้ำเสียงสั่นคลอนขณะยืนอยู่บนเวทีประกาศรางวัลลูกโลกทองคำประจำปี 2009 เป็นความรู้สึกอิ่มเอมใจในความสำเร็จเพราะมีคนสำคัญในชีวิตคอยสนับสนุนและอยู่เคียงข้างเสมอมา
เคทจึงไม่ได้กล่าวประโยคนั้นในฐานะผู้ได้รับรางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยมจากภาพยนตร์ Revolutionary Road (2008) ที่เธอมีโอกาสกลับมาร่วมแสดงกับลีโอนาร์โดอีกครั้ง หลังทั้งคู่เคยแสดงภาพยนตร์ด้วยกันครั้งแรกใน Titanic (1997) แต่เคทกล่าวในฐานะเพื่อนสนิทที่รู้สึกขอบคุณมิตรภาพของเขา
นับตั้งแต่รู้จักกันมากว่า 20 ปี แม้ทั้งคู่จะไม่ได้คบหาในฐานะคนรัก แต่ความรู้สึกปรารถนาดีและความหวังดีที่ต่างฝ่ายต่างมอบให้กันกลับยิ่งแน่นแฟ้นเมื่อเวลายิ่งผ่านไป ในสายตาของเคทและลีโอนาร์โดจึงมองเห็นกันและกันเป็นคนสำคัญมากกว่าจะจำกัดอยู่แค่นิยามของคำว่า ‘คนรัก’ เพราะทั้งสองคนตั้งใจเป็น ‘เพื่อนคู่คิด’ ที่มีชีวิตอยู่เพื่อเป็นกำลังใจและดูแลอีกฝ่ายไม่ห่าง
คนรักจึงอาจไม่ใช่บทสรุปของความสัมพันธ์และไม่ได้เป็นคำตอบสุดท้ายของชีวิตว่าต้องลงเอยกับใครสักคน ไม่ใช่เรื่องสำคัญเท่าไหร่ว่าคนคนหนึ่งจะมีคนรักหรือไม่ แต่คนสำคัญที่ชีวิตขาดไปไม่ได้คือ significant other หรือเรียกอย่างย่อว่า SO เหมือนกับความสัมพันธ์ของเคทและลีโอนาร์โด
สมาคมจิตวิทยาอเมริกันให้ความหมาย significant other ไว้อย่างน่าสนใจว่า เป็นใครก็ได้ที่เรารู้สึกว่า มีเขาหรือเธออยู่ด้วยแล้วทำให้ชีวิตสมบูรณ์และมีความสุข เพราะคนคนนั้นเข้ามาเปลี่ยนเราให้กลายเป็นคนใหม่ที่ดีขึ้นในทุกๆ วัน เกิดความรู้สึกภาคภูมิใจในตัวเอง และทำให้เรารับรู้ถึงคุณค่าที่มีอยู่ในตนได้
โดยทั่วไปคนส่วนใหญ่มักจะเข้าใจว่า significant other เป็นคำที่เอาไว้ใช้เรียกเฉพาะคู่ชีวิต แต่นักจิตวิทยาและนักสังคมวิทยากลับเห็นตรงกันว่า แท้ที่จริงแล้วคำนี้ไม่ได้กรอบความหมายไว้แค่ความสัมพันธ์แบบคนรักหรือแฟนเท่านั้น เพราะทุกคนย่อมเป็นคนสำคัญของใครบางคนเสมอ
ดังนั้น ไม่ว่าจะเป็นคนในครอบครัว เพื่อนที่รู้จักกันมา รุ่นพี่รุ่นน้องที่ทำงาน อดีตคนรักที่เลิกราไปแล้วแต่ยังมีความรู้สึกที่ดีต่อกัน หรือใครก็ตามที่ทำให้รู้สึกว่ามีเขาหรือเธออยู่ด้วยแล้วอบอุ่นหัวใจ เป็นความสบายใจที่ไม่ต้องกังวลว่าตนจะโดดเดี่ยว อยากขอบคุณที่มีกันและกัน คนคนนั้นแหละคือ significant other
ในทางจิตวิทยาสังคม ถือว่า significant other และความรู้สึกไว้วางใจใครสักคนให้เป็นคนสำคัญในชีวิต คือส่วนหนึ่งของการเข้าสังคม เป็นการตอกย้ำว่ามนุษย์เป็นสัตว์โดยธรรมชาติและต้องการสร้างความสัมพันธ์ที่มั่นคงและใกล้ชิดกับผู้อื่น เพราะความเป็นพวกพ้องและความผูกพันทางอารมณ์ทำให้มนุษย์อยู่รอดปลอดภัยต่อไปได้
คนสำคัญที่หมายถึงใครก็ได้ของ significant other จึงเปิดกว้างและเปิดโอกาสให้แต่ละคนเชื่อมสัมพันธ์ถึงกันอย่างไร้ข้อจำกัดใดๆ ทั้งเรื่องเพศ สถานะทางสังคม ชนชั้น และรูปลักษณ์ ทั้งหมดขึ้นอยู่กับความพอใจร่วมกันของทั้งสองฝ่าย เพราะ significant other จะเกิดขึ้นโดยสมบูรณ์ก็ต่อเมื่อทั้งคู่รับรู้ถึงการเป็นคนสำคัญของกันและกันอย่างสนิทใจ ปราศจากการบีบบังคับให้รักหรือยอมรับ เป็นผลลัพธ์ของแรงดึงดูดทางความรู้สึกที่ทั้งคู่เต็มใจต่างตอบแทนกันหรือที่เรียกว่า reciprocity
ความรู้สึกที่แฝงรวมอยู่ใน significant other จึงไม่ได้มีแต่ความรัก แต่ยังเปี่ยมล้นด้วยความเคารพในฐานะเพื่อนมนุษย์ พร้อมแสดงความจริงใจและให้เกียรติกันไปตลอด
รอย บอไมส์เตอร์ (Roy Baumeister) และ มาร์ค เลียรี (Mark Leary) นักจิตวิทยาสังคมชาวอเมริกันเคยศึกษาพลังของความใกล้ชิดและความต้องการเป็นส่วนหนึ่งในความสัมพันธ์ในหลายแง่มุมไว้ว่า โดยพื้นฐานของการเป็นมนุษย์ ทุกคนต่างปรารถนาการยอมรับในคุณค่าและการมีอยู่ของตนเสมอ
และสิ่งสำคัญที่จะทำให้บรรลุความปรารถนานั้นได้ คือ soul mate ซึ่งก็คือ significant other นี่ยังเป็นเหตุผลที่อธิบายได้ด้วยว่า ทำไมการสูญเสียคนรักหรือคนสำคัญไปจากชีวิตจึงเป็นความเจ็บปวดและเสียใจอย่างถึงที่สุด
เราต่างรู้ดีว่า ถึงเวลาทุกคนต้องจากลา แต่นั่นไม่สำคัญเท่ากับ ณ ตอนนี้เรามีคน (จะกี่คนก็ได้) ที่พร้อมมอบตำแหน่ง significant other ให้ แด่คนธรรมดาแต่พิเศษของใจ เพราะเขาหรือเธอคือคนสำคัญในชีวิตที่เราอยากอยู่ดูแลกันไปเรื่อยๆ จนแก่
อ้างอิง
- Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological bulletin, 117(3), 497–529.
- Madeline Boardman. Kate Winslet and Leonardo DiCaprio, In Their Own Words. https://bit.ly/3iagR2o
- N., Pam M.S. SIGNIFICANT OTHER. https://bit.ly/3xeoEAG
- Olivia Blair. Oscars 2016: Kate Winslet backs Leonardo DiCaprio, her ‘closest friend in the world’. https://bit.ly/3y9uJzw
- VandenBos, G. R. (Ed.). (2007). APA Dictionary of Psychology. American Psychological Association
