ทำไมยิ่งโต ยิ่งรู้สึก ‘เวลา’ ผ่านไปเร็วขึ้น ทำอย่างไรเวลาจึงจะช้าลง?

เคยรู้สึกไหมว่า ยิ่งโตขึ้น เวลาแต่ละปีช่างผ่านไปอย่างรวดเร็ว

ต่างจากตอนสมัยที่ยังเด็ก ที่รู้สึกว่าแต่ละวัน แต่ละปี ยาวนานกว่าที่เป็นอยู่

เรื่องนี้ฟังดู อาจจับต้องได้ยาก แต่มีคำอธิบายเชิงจิตวิทยาที่ระบุว่า เวลาจะเดินเร็วหรือช้า ขึ้นอยู่กับเราว่ารู้สึกกับเหตุการณ์ในปัจจุบันอย่างไร

สตีฟ เทเลอร์ (Steve Taylor) ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตวิทยา เจ้าของหนังสือ Making Time อธิบายถึงกฎของเวลาทางจิต 2 ข้อ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ และคนส่วนใหญ่รู้สึก

กฎข้อหนึ่ง : เวลาดูเหมือนจะเดินเร็วขึ้น เมื่อเราอายุมากขึ้น

กฎข้อสอง : เวลาดูเหมือนจะเดินช้าลง เมื่อเราเปิดรับสิ่งแวดล้อมใหม่ๆ หรือเจอประสบการณ์ที่ต่างออกไปจากความจำเจ

สตีฟบอกว่า กฎสองข้อนี้เป็นปัจจัยที่อยู่เบื้องหลังความรู้สึกต่อเวลาเร็วช้าของเรา ซึ่งสัมพันธ์กับ ‘ข้อมูล’ ที่เรารับรู้ (ไม่ว่าประสาทสัมผัสทั้งห้า หรือแม้กระทั่งความคิด)

“ยิ่งเรารับข้อมูล (ใหม่ๆ) มากเท่าไหร่ เวลาจะยิ่งเดินช้าขึ้นเท่านั้น”

ถึงตรงนี้ คุณพอเดาได้หรือยัง ทำไมยิ่งโต เวลาถึงเดินเร็ว

ถ้ายังไม่ได้ มาฟังสตีฟขยายความกันต่อ…

เขาบอกว่า เพราะตอนเรายังเด็ก สิ่งต่างๆ รอบตัวล้วนคือสิ่งแปลกใหม่ น่าตื่นตาตื่นใจ แต่พอโตขึ้น และยิ่งโตขึ้นเท่าไหร่ เรากลับมองโลกด้วยสายตาที่เฉยชามากขึ้นทุกที

พอยิ่งเฉยชา เราก็เปิดรับข้อมูลต่างๆ น้อยลง แล้วปล่อยเวลาละห้วงนาทีผ่านไปอย่างไร้ความหมาย

คำถามคือ ในวันที่เราโตเป็นผู้ใหญ่ ถ้าอยากให้เวลาเดิน “ช้า” ลง ควรทำอย่างไร

สตีฟให้คำแนะนำ 2 ข้อ ที่ไม่ว่าคุณจะอายุเท่าไหร่ก็ทำได้

1. พาตัวเองไปในสถานที่แปลกใหม่

เมื่ออยู่ในที่ที่ไม่คุ้นเคย ความรับรู้เกี่ยวกับเวลาของเราจะขยายขึ้น เพราะเราจะเปิดรับสิ่งต่างๆ มากกว่าปกติ

เหมือนเวลาที่ไปเที่ยวต่างประเทศ ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนแปลกใหม่สำหรับเรา และเราจะเปิดรับ รวมถึงให้ความสนใจกับสิ่งรอบตัวมากเป็นพิเศษ

การใช้เวลาไปกับการลงคอร์สเรียนสิ่งใหม่ๆ ที่พาไปพบกลุ่มคนที่ไม่คุ้นเคย ก็ช่วยให้เรารู้สึกต่อเวลายาวนานขึ้นเช่นกัน

แน่นอน ย่อมดีกว่าการนั่งอยู่บ้านเฉยๆ แล้วทำแต่สิ่งเดิมๆ ซ้ำไปซ้ำมา

2. อยู่กับ “ที่นี่” และ “เดี๋ยวนี้”

ข้อนี้ดูจะทำได้ง่ายกว่า เพราะไม่ต้องใช้ต้นทุนเพื่อเดินทางไปไหน สตีฟขอแค่ให้เราทำสิ่งต่างๆ ให้ช้าลง และจดจ่อกับทุกห้วงขณะปัจจุบันให้มากขึ้น

เพราะแม้ว่าทุกๆ วัน สิ่งต่างๆ จะดำเนินไปเหมือนเดิม แต่ไม่มีหรอก ที่มันจะเหมือนเดิมทุกวัน

แค่ปรับโฟกัส จากเดิมที่ทุกเช้าอาบน้ำ แล้วปล่อยใจล่องลอยไปคิดถึงเรื่องงานที่จะทำวันนี้ มารู้สัมผัสกับสายน้ำที่กำลังไหล และการเคลื่อนไหวขณะทำความสะอาดร่างกาย ก็จะเริ่มรู้สึกว่า เวลาเริ่มช้าลง

หรือขณะที่กำลังนั่งรถเมล์หรือรถไฟฟ้าไปทำงาน ให้สลัดความกังวลเรื่องงานออกจากหัว ด้วยการจดจ่อกับสิ่งรอบตัว อาจเป็นทิวทัศน์ ท้องฟ้า อาคาร หรือผู้คน แล้วจงตระหนักว่า ตัวคุณอยู่ที่นี่ และกำลังเดินทางผ่านสิ่งเหล่านี้

การตระหนักกับสิ่งต่างๆ และช่วงเวลาปัจจุบัน จะช่วยให้ประสาทสัมผัสร่างกายพร้อมเปิดรับประสบการณ์ต่างๆ

สิ่งหนึ่งที่เราจะค้นพบเมื่อจดจ่ออยู่กับปัจจุบัน คือ ช่วงเวลามหัศจรรย์ที่ทำให้รู้ว่า ทุกชั่วขณะมีสิ่งแปลกใหม่เกิดขึ้นเสมอ แล้วความรู้สึกต่อเวลาของเราจะยาวนานขึ้น

“ผู้คนจำนวนมากต้องการจะมีอายุยืนยาวเท่าที่จะเป็นไปได้ โดยการกินอาหารที่ดี ออกกำลังกาย ซึ่งก็ใช่ แต่ขณะเดียวกัน เราสามารถเพิ่มเวลาที่มีได้ โดยการขยายประสบการณ์ที่เรามีต่อเวลา”

ถ้าวันนี้ คุณกำลังรู้สึก ทำไมเวลาผ่านไปเร็วเหลือเกิน ลองสำรวจดูว่า

เรากำลังปล่อยเวลาให้ผ่านเลย อย่างไร้ความหมาย…หรือเปล่า?

อ้างอิง:

• Steve Taylor. Time Going Too Fast? A Psychologist Explains What You Can Do to Slow It Down. www.sciencealert.com/psychology-holds-clues-to-slowing-down-time-when-it-feels-like-it-s-racing-away
• Scientific American. Why Does Time Seem to Speed Up with Age?. www.scientificamerican.com/article/why-does-time-seem-to-speed-up-with-age/