“บ่อยครั้งมากที่ผู้คนมักได้อิทธิพล (ในการตั้งปณิธานปีใหม่) จากเพื่อน ครอบครัวของพวกเขา หรือสิ่งที่พวกเขาพบเห็นในสังคม”
นักจิตบำบัดอย่าง โจนาธาน เอลเพิร์ต (Jonathan Alpert) เจ้าของหนังสือ Be Fearless: Change Your Life in 28 Days กล่าวถึงเหตุผลที่ทำให้การตั้งปณิธานปีใหม่ของเราล้มเหลวไว้แบบนั้น
และจากผู้สันทัดกรณีหลายคน เหตุผลหลักๆ ที่ทำให้ปณิธานปีใหม่ปีใหม่ของเราล้มเหลวในทุกๆ ปีก็คือ ‘เราอาจตั้งเป้าหมายที่ไม่ถูกต้องนัก’ ไม่ว่าจะเป็น การกำหนดเป้าหมายที่เลื่อนลอย เช่น อยากลดน้ำหนัก แต่ไม่ได้วางแผนไว้อย่างเจาะจงมากพอว่า เราอยากลดน้ำหนักสักกี่กิโล หรือการตั้งเป้าหมายที่เอนเอียงและพยายามวิ่งไล่ตามกระแสสังคม หรือค่านิยมที่รายล้อมอยู่รอบตัว โดยอาจไม่เคยตั้งคำถามว่านั่นเป็นสิ่งที่เราปรารถนาจริงๆ หรือเปล่า
เอลเพิร์ตบอกว่า จำเลยสำคัญในกรณีนี้คือค่านิยม เช่น เทรนด์การออกกำลังกาย หรือการลดน้ำหนัก หรือแม้กระทั่งเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับอาชีพ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากความคิดที่ว่า คนอื่น ‘คาดหวัง’ กับเราอย่างไร มากกว่าเราอยากได้อะไร โดยเขาบอกว่า “เป้าหมายต้องถูกสร้างขึ้นมาเพื่อแต่ละบุคคลอย่างแท้จริง”
สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นจากผลกระทบของโลกทุนนิยม ที่ก่อเกิดให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า bandwagon effect ที่เป็นส่วนหนึ่งของ Cognitive Bias หรือการสร้างรูปแบบความจริงบางอย่างขึ้นมาเพื่อใช้ในการตัดสินใจ ซึ่งมักโน้มเอียง และคลาดเคลื่อน โดย bandwagon effect เป็นการอธิบายภาวะที่บุคคลซื้อสินค้าหนึ่งๆ เพราะไม่ต้องการตกขบวนของคนส่วนใหญ่ ซื้อ เพราะคนส่วนใหญ่ต่างก็ซื้อและล้วนมีมัน
ซึ่งเหตุผลที่เรามักตกหลุมพลาง bandwagon effect อย่างง่ายดายนั่นก็เพราะว่า มันคือหนทางในการตัดสินใจที่ใช้เวลาแสนสั้น หรือเป็นประหนึ่ง shortcut ที่ทำให้เราเลือกทำอะไรบางอย่างอย่างรวดเร็วและง่ายที่สุดจากสัญชาตญาณในระดับไร้สำนึก (unconsciousness)
ยกประโยคของ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) ก็ต้องบอกว่า “เราไม่สามารถแก้ปัญหาได้บนระดับของจิตสำนึกที่ก่อให้เกิดปัญหา” ดังนั้นเราจึงต้องเท่าทัน และกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงมัน
โดยโจนาธาน เอลเพิร์ต ยืนยันว่า “ผมคิดว่ามันสำคัญมากๆ ที่ผู้คนจะตั้งเป้าหมายเพื่อตัวพวกเขาอย่างเฉพาะเจาะจง”
อ้างอิง
- Effectiviology. The Bandwagon Effect: Why People Tend to Follow the Crowd. https://bit.ly/38ogLhy
- Mark Abadi . A psychotherapist says there are 3 common reasons so many people’s New Year’s resolutions end in failure. https://bit.ly/2Jb1Gr3
