คุณต้องการมีความสุข คุณคิดกับตัวเอง “ฉันต้องการมีความสุข” คุณย้ำ แต่แล้วคุณก็ตระหนักได้ว่า คุณมักตั้งคำถามนี้ทุกครั้งเวลาที่คุณ ‘ไม่มีความสุข’ และโดยเฉพาะเมื่อทนทุกข์กับอะไรบางอย่างและความต้องการจะมีความสุขชนิดเอาเป็นเอาตาผุดขึ้นมา มันก็กลับทำให้คุณไม่มีความสุขหนักข้อเข้าไปอีก
ทำไม?
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสารชื่อ Emotion ชิ้นหนึ่งพบว่า การหมกมุ่นกับเรื่องความสุขจนเกินไปจะทำให้เราถูกครอบงำด้วยเรื่องความล้มเหลว และอารมณ์ด้านลบ ซึ่งจะยิ่งทำให้เราไร้สุข
“ความสุขคือสิ่งที่ดี แต่การกำหนดให้มันเป็นเป้าของความสำเร็จก็มักทำให้เราผิดหวัง” บร็อก บาสเตียน (Brock Bastian) นักจิตวิทยาสังคมจาก University of Melbourne, School of Psychological Sciences ผู้ทำการวิจัยนี้อธิบาย
ณ ปัจจุบัน ในกูเกิลปรากฏผลลัพธ์มากถึง 1,480,000,000 เมื่อเราลองเสริชคำว่า Happiness
แม้ยากจะบอกว่าแนวคิดที่กำหนดให้ความสุขเป็นเป้าหมายของชีวิตนั้นเกิดขึ้นเมื่อไร แต่นักประวัติศาสตร์ ซึ่งก็มีจำนวนไม่มากนัก ผู้ศึกษาเรื่องที่มาของแนวคิดเรื่องความสุข เชื่อว่าความสุขเริ่มกลายเป็น ‘ความหมกมุ่นเชิงวัฒนธรรม’ ในสังคมมนุษย์ในระยะประมาณ 250 ปีที่ผ่านมานี้เอง และการกำหนดให้ความสุขเป็นเป้าหมายหนึ่งของชีวิตทั้งในแง่ของแนวคิดเชิงปรัญญา หรือการกำหนดตัวชี้วัดและแทนค่ามันเป็นคะแนน เป็นตัวเลข เช่น การรายงานผล World Happiness Report ในทุกๆ ปี ก็ดูเหมือนจะทำให้ผู้คนเคร่งเครียดจนเกินไป
นักปรัชญาชาวเยอรมันผู้โด่ง ฟริดริค นิตเช่ (Friedrich Nietzsche) เคยวิพากษ์กลุ่มนักปรัชญาชาวอังกฤษ ‘ลัทธิประโยชน์นิยม’ (Utilitarianism) หรืออีกชื่อ ‘หลักมหสุข’ (The Greatest Happiness Principle) ที่เป็นแนวคิดซึ่งยึดความสุขเป็นเป้าหมายหลักในชีวิตไว้อย่างแสบสันต์ว่า
“มนุษยชาติไม่ได้ดิ้นรนเพื่อมีความสุข พวกคนอังกฤษ (ที่หมายถึงนักปรัชญากลุ่มดังกล่าว) แค่นั้นแหละที่เป็นแบบนั้น” และแทนที่จะโฟกัสที่ความสุข นิตเช่เสนอให้เราโฟกัสในการค้นหาความหมายของการมีชีวิตอยู่—นักฟุตบอลอาจเล่นฟุตบอลอย่างไร้สุขด้วยตารางซ้อมอันทรหด แต่พวกเขายิมยอมที่จะทำมัน เพราะนั่นคือสิ่งที่พวกเขาสนใจ คลั่งไคล้ และอยากทำ ส่วนความสุขในบางขณะระหว่างเตะฟุตบอลนั้นอาจเป็นเพียงผลข้างเคียง
ส่วนบาสเตียนก็บอกว่าการเผชิญหน้ากับอารมณ์ด้านลบเสียบ้างสุดท้ายมันจะนำมาซึ่งความสุขที่มากขึ้นได้ในอนาคต
และถึงตรงนี้คุณอาจจะถามตัวเองอีกสักครั้งด้วยอีกหนึ่งคำถาม ว่าสิ่งที่คุณจะทำเพื่อให้ได้มาซึ่งความสุขที่คุณคาดหวัง เป็นสิ่งที่คุณสนใจจะทำจริงๆ หรือไม่ และอารมณ์สุขจะกลายเป็นผลพลอยได้จากการตัดสินใจได้จริงๆ หรือเปล่า
อ้างอิง
- Scotty Hendricks. Humans don’t want happiness above all, argued Nietzsche. https://bit.ly/3iDTcW7
- Peter N. Stearns. The History of Happiness. https://bit.ly/2ZL90Pa
- Carolyn Gregoire. How Happiness Became A Cultural Obsession. https://bit.ly/3koCOsJ
- JAMIE DUCHARME. Trying to Be Happy Is Making You Miserable. Here’s Why. https://bit.ly/2FD1FdB
