มันเป็นภาพที่เปลี่ยนโลกไปอย่างสิ้นเชิง ภาพถ่าย 12 รูปขณะที่ม้าตัวหนึ่งกำลังวิ่งอาจดูธรรมดาในปัจจุบัน แต่ในศตวรรษที่ 19 มันคือนวัตกรรม เพราะเซ็ตภาพถ่ายที่ถูกเรียกว่า The Horse in Motion นี้คือ ‘สต็อปโมชั่นชิ้นแรกของโลก’
ในปี 1878 เพื่อตอบความสงสัยของ ลีแลนด์ สแตนฟอร์ด (Leland Stanford) นักธุรกิจและอดีตผู้ว่าการรัฐแคลิฟอร์เนียผู้มั่งคั่ง ที่ว่า ‘ขณะม้ากำลังวิ่งร่างกายของมันกำลังลอยตัวอยู่บนอากาศหรือเปล่า?’ เอ็ดเวริด มายบริดจ์ (Eadweard Muybridge) ได้ทำการบันทึกภาพของม้าตัวหนึ่งโดยใช้กล้องทั้งหมด 12 ตัว และแสดงให้เห็นว่า ในขณะที่ม้ากำลังควบไปข้างหน้า มันจะมีเสี้ยววินาทีหนึ่งที่ร่างกายของม้าทั้งหมดลอยตัวอยู่ในอากาศอย่างหมดจดได้จริงๆ โดยที่เราไม่อาจมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
เทคโนโลยีการถ่ายภาพที่ก้าวหน้าขึ้นได้เปิดเผยความจริงอีกระดับ เด็กๆ ในยุคหนึ่งอาจเคยได้รับของขวัญวันเกิดเป็นอุปกรณ์ฉายภาพชื่อ zoopraxiscope ที่เป็นการนำรูปภาพนิ่งของการเคลื่อนไหวแต่ละช็อตมาเรียงต่อกันบนจานแก้ว ก่อนนำจานนั้นไปหมุนอย่างรวดเร็วเพื่อให้เกิดภาพเคลื่อนไหว อุปกรณ์ชนิดนี้นับเป็นอุปกรณ์ฉายภาพยนตร์เครื่องแรกของโลกซึ่งถูกคิดค้นขึ้นโดยมายบริดจ์เช่นกัน แถมมันยังเป็นต้นทางของเทคนิคภาพเคลื่อนไหวและแอนิเมชั่นในปัจจุบันอีกด้วย
มายบริดจ์ถูกยกย่องให้เป็นบิดาของภาพเคลื่อนไหว เป็นบุคคลยิ่งใหญ่ผู้ควรถูกรำลึกถึง แต่คนตัวเล็กไร้ใบหน้าอย่างม้าและจ๊อกกี้บนภาพเคลื่อนไหวแรกของโลกกลับเหมือนจะถูกลืมเลือน พวกเขาคือใครกัน? ทำไมถึงไม่ถูกพูดถึงมากนักในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์?
สำหรับม้าตัวนั้นอย่างน้อยๆ มันก็มีชื่อที่ถูกบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษรว่า แซลลี่ การ์ดเนอร์ (Sallie Gardner) และเมื่อสืบค้นลึกลงไปก็ดูเหมือนมันจะมีข้อมูลมากกว่าจ๊อกกี้ผู้ควบขี่ตนเสียอีก
การ์ดเนอร์เป็นม้าแข่งของฟาร์มจากรัฐเทนเนสซี กำเนิดเมื่อปี 1872 แม้ไม่มีบันทึกผลการแข่งขันมากนัก แต่จากบันทึกที่พอหาได้ก็ต้องบอกว่ามันเป็นม้าฝีเท้าดีตัวหนึ่ง จนกระทั่งปลดประจำการ และถูกซื้อมาเพื่อเป็นแม่พันธุ์ในฟาร์มของมหาเศรษฐีอย่างสแตนฟอร์ด ก่อนจะให้กำเนิดม้าแข่งมีชื่อมากมาย แต่สิ่งที่ทำให้ชีวิตแสนสั้นของม้าตัวหนึ่งทรงคุณค่า ก็ดูเหมือนจะเป็นการได้มีโอกาสกลายเป็นม้าที่ถูกนับได้ว่า เป็นนักแสดงภาพยนตร์ตัวแรกของโลกนั่นเอง
ส่วนจ๊อกกี้ผู้ลึกลับ มีเรื่องราวที่ถูกบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรน้อยยิ่งกว่า ในบทความหนึ่งของ The Photographic News: A Weekly Record of the Progress of Photography, Volume 22 ระบุว่า “เราได้รับการบอกเล่าว่า ผู้ที่กำลังขี่ม้าฝีเท้าเร็วอย่าง แซลลี่ การ์ดเนอร์ คือจ๊อกกี้ ‘ดอมม์’ (Domm) ด้วยอัตราความเร็ว 1:40 เกต (gait) ต่อหน้าอุปกรณ์บันทึกภาพ”
ทว่าคำถามที่ว่า ดอมม์คือใครก็เป็นปริศนา จนกระทั่งบล็อกเกอร์ผู้ใช้ชื่อ jstrecker ปล่อยบทความไขข้อสงสัยต่อความหมกมุ่นของตัวเขาเองที่ว่า ดอมม์คือใคร ผ่านเว็บไซต์ https://fdiv.net ในปี 2015 โดยจากเอกสารมากมายที่เขาพยายามค้นคว้า เขาบอกว่ามีความเป็นไปได้สูงที่จ๊อกกี้ผู้ควบขี่การ์ดเนอร์จะมีนามว่า กิลเบิร์ต ดอมม์ (Gilbert Domm) คนเลี้ยงสัตว์จากโอไฮโอ ผู้มีประวัติอาชญกรรมในการปลอมแปลงเอกสาร
ดอมม์เกิดในปี 1844 ใช้ชีวิตวัยรุ่นระหว่างปี 1861 ถึง 1865 เป็นส่วนหนึ่งของกองทัพเรือในช่วงสงครามกลางเมืองอเมริกา ก่อนปลดประจำการ กลายเป็นชาวไร่ในเมืองบ้านเกิด และตัดสินใจเดินทางสู่แคลิฟอร์เนียเพื่อไปทำหน้าที่ดูแลม้าให้แก่ฟาร์มของสแตนฟอร์ด จนกลายเป็นจ๊อกกี้ในการบันทึกภาพประวัติศาสตร์ The Horse in Motion ในเดือนมิถุนายน 1878 แต่แล้วเพียงระยะเวลาไม่นานหลังจากนั้น เดือนตุลาคมปีเดียวกัน เขาก็ถูกจับข้อหาพยายามขโมยม้าโดยการปลอมแปลงเช็ก
ทั้งหมดนั้นคือเรื่องราวของจ๊อกกี้ไร้ใบหน้าที่ไม่เคยถูกบันทึกถึงที่ jstrecker รวบรวมมาได้ โดยเขาได้แสดงความคิดเห็นไว้ว่า “ตอนนี้ผมเข้าใจแล้วว่าทำไมตัวตนของคนขี้ม้าในรูปถึงช่างลางเลือน นั่นก็เพราะ มายบริดจ์ไม่ได้ถ่ายรูปเซ็ตนี้บนพื้นฐานของภาพข่าวหรือภาพบุคคล แต่เป็นไปเพื่อการศึกษาเชิงวิทยาศาสตร์ด้านสรีระวิทยา เขาไม่ได้จะถ่ายรูปคนหรือสัตว์ตัวใดเป็นพิเศษ เขาต้องการจะบรรยายภาพที่เกี่ยวข้องกับไอเดียบางอย่างเท่านั้น”
โลกนี้มีเหตุการณ์ยิ่งใหญ่ที่ถูกบันทึกไว้มากมาย แต่ก็มีจำนวนไม่น้อยที่คนซึ่งปรากฏในภาพกลับมีเรื่องราวอันเป็นปริศนา ซีรีส์ small people จึงเป็นการพยายามกลับไปสำรวจภาพอันยิ่งใหญ่เหล่านั้น เพื่อรู้จักเหตุการณ์สำคัญเปลี่ยนโลกที่มักถูกขับเคลื่อนด้วยสิ่งมีชีวิตเล็กๆ เสมอให้มากขึ้น
อ้างอิง
- TIME. TIME 100PHOTOS. https://bit.ly/3f8MqXj
- Valerie Grash. Sallie Gardner: The Horse Behind the Photograph. https://bit.ly/3faAsN1
- jstrecker. Who were the jockeys in Muybridge’s photographs?. https://bit.ly/36RwtBg
